Kiedy warto powołać własną organizację pozarządową / podmiot non profit?
Zastanawiasz się, nad powołaniem podmiotu non profit, np. fundacji, czy stowarzyszenia? Nie wiesz, czy to już jest odpowiedni moment, czy też lepiej jeszcze poczekać? W tym wpisie wspólnie zastanowimy się, kiedy warto powołać organizację społeczną, czy podmiot non profit. Przeanalizujemy kilka sytuacji, z którymi spotkałem się pracując z osobami, które rozważają założenie podmiotu non profit. Zacznijmy jednak od początku.
Co to jest podmiot non profit?
Jest to organizacja, która stawia przed sobą cele społeczne, może prowadzić działalność sprzedażową (np. gospodarczą), ale zasadniczo służy ona właśnie realizacji celów społecznych. W klasycznym rozumieniu podmiotem non profit jest organizacja, która nic nie sprzedaje. W potocznym języku często jednak używa się tego określenia w odniesieniu do organizacji, które właśnie mają cele społeczne (niezależnie od tego, czy mają ofertę sprzedażową, czy też nie).
Przyjrzyjmy się teraz różnym sytuacjom, w których dochodzi do powołania organizacji non profit.
Kiedy założyć własny podmiot non profit, np. fundacje? Różne sytuacje.
Sytuacja #1 Stopniowe budowanie zaangażowania, które prowadzi do powołania nowego podmiotu
Czasami bywa tak, że droga do własnej organizacji wiedzie przez stopniowo rosnące zaangażowanie społeczne. Jak to może wyglądać? Na przykład tak:
Marek jest pasjonatem tenisa stołowego. Udało mu się zarazić tą pasją swojego syna. Często organizowali u siebie w domu miniturnieje dla znajomych. Marek rozmawiał w szkole, by wynajmować sale z dwoma stołami do tenisa. Kilkakrotnie mu się to udało. Kolejnym krokiem była rozmowa z burmistrzem w sprawie środków na zajęcia dla dzieci i młodzieży. I tutaj pojawił się problem, bo bez organizacji społecznej (np. fundacji) ciężko takie wsparcie otrzymać.
Karolina i Patryk są rodzicami dziecka z niepełnosprawnością. Mieli częsty kontakt z osobami w podobnej sytuacji. Zawsze chętnie dzielili się swoimi doświadczeniami i wskazywali możliwe kierunki działania. Korzystali też z rad innych rodziców. Na pewnym etapie uznali, że istniejące wsparcie instytucjonalne jest niewystarczające i muszą wziąć sprawy w swoje ręce. Tak powstało stowarzyszenie rodziców dzieci z niepełnosprawnością, którego celem jest zapewnienie najlepszej opieki i rehabilitacji dla dzieci z niepełnosprawnością.
Jak widać na tych dwóch przykładach czasami powołanie nowej organizacji jest niejako naturalnym krokiem wynikającym z naszego dotychczasowego zaangażowania.
Sytuacja #2 Organizacja jako sposób na rozwój pewnej inicjatywy
Tutaj też posłużę się przykładem. Dosyć często na bezpłatną konsultacje do nas zgłaszają się osoby, które mają pewne doświadczenia w realizacji wydarzenia lub eventu. Chcą to wydarzenie rozwinąć i pod takie potrzeby rozważają powołanie podmiotu non profit. Chcą przy tym mieć możliwość pozyskania sponsora na to wydarzenie, sprzedaży biletów i zbierania darowizn.
Sytuacja #2 podobna jest do sytuacji #1. W każdym z nich powołanie nowego podmiotu jest bezpośrednim wynikiem wcześniejszej aktywności i doświadczeń.
Sytuacja #3 „Mam cele i chcę założyć”
W tym podejściu powołanie organizacji wynika bardziej z podjętej decyzji niż z wcześniejszych działań.
Przykładowo jedna z naszych klientek zawsze chciała pomagać dzieciom. Ma dobrze funkcjonującą firmę i kontakty z innymi przedsiębiorstwami. Powołała fundację, by pomagać dzieciom w trudniejszej sytuacji.
Powołanie podmiotu non profit może też wynikać z chęci łączenia działalności gospodarczej z działalnością społeczną. Podmiot non profit może więc tutaj być alternatywą dla działalności gospodarczej, w tym dla jednoosobowej firmy. W tym wariancie przygotowanie do powołania podmiotu non profit będą w dużej mierze podobne do przygotowań do założenia firmy.
Kiedy warto powołać organizacje społeczną? Kluczowe pytania.
Poniżej znajdziesz listę pytań, które mogą Ci podjąć decyzję o powołaniu nowego podmiotu.
- Czy na aktualnym etapie powołanie nowego podmiotu coś Ci da? Otworzy nowe możliwości? Pozwoli prowadzić działalność w sposób bardziej efektywny?
- Czy cele, które chcesz osiągać dzięki organizacji społecznej możesz zrealizować w prostszy sposób? Może na początek lepszym pomysłem będzie wolontariat w istniejącym podmiocie? A może, jeśli zależy Ci głównie na działalności gospodarczej, warto zacząć od jednoosobowej firmy?
- Czy masz przemyślane, w jaki sposób nowy podmiot będzie działał? Skąd będzie brał środki na prowadzenie działalności? Z jakich źródeł finansowania będziesz korzystał/a? Zawsze podkreślam, że powołanie nowego podmiotu to dopiero początek drogi i nie sprawi, że pieniądze spadną nam z nieba.
- Czy dysponujesz czasem na rozwijanie organizacji społecznej? Nowa organizacja jest jak małe dziecko – bez opieki i Twojego zaangażowania nie przeżyje.
- Czy cele tej organizacji są dla Ciebie na tyle ważne, że zaangażujesz się bez pewności otrzymania wynagrodzenia za pracę?
Zasadą jest oczywiście, że za pracę należy się wynagrodzenie, jednak na początku różnie z tym bywa. Dodatkowo czymś naturalnym (poza działalnością gospodarczą) jest dobrowolne i bezpłatne zaangażowanie w działalność społeczną, czyli wolontariat. Zanim organizacja będzie w stanie wypłacać Ci wynagrodzenie najpewniej konieczne będzie Twoje zaangażowanie bez tego wynagrodzenia.
Kiedy nie warto powoływać nowego podmiotu?
Kiedyś w ramach bezpłatnych konsultacji rozmawiałem z panią, która prowadziła restaurację. Dwa razy w miesiącu odbywały się tam spotkania z seniorami i moja rozmówczyni zastanawiała się nad powołaniem fundacji, która rozwinęłaby tę aktywność. Podczas rozmowy wyszło jednak, że na tym etapie pani chce przede wszystkim kontynuować te spotkania. Nie ma możliwości zaangażowania się w rozwijanie fundacji, a powołanie podmiotu nie wprowadzi jakiejś zasadniczej zmiany w działaniach na rzecz seniorów. Uznaliśmy więc, że to nie jest ten moment.
Trzeba bowiem pamiętać, że powołanie nowej organizacji zawsze związane jest z obowiązkami i odpowiedzialnością, zwłaszcza po stronie zarządu. Jeśli:
- wizja działania podmiotu jest mglista, nie mamy jeszcze koncepcji jego funkcjonowania i źródeł finansowania,
- nie mamy czasu na prowadzenie i rozwijanie nowej organizacji,
- skala planowanej działalności jest mała, a sama działalność ma charakter bardziej sporadyczny, niż stały,
to prawdopodobnie nie ma potrzeby podejmowania wysiłku organizacyjnego zakładania i prowadzenia nowego podmiotu.
To tyle nt. „kiedy warto powołać podmiot non profit”. Jeśli chcesz skonsultować z nami swoją specyficzną sytuację, to zachęcamy do skorzystania z naszych bezpłatnych konsultacji.
