Dotacje i granty dla początkujących organizacji non profit, a nawet grup nieformalnych. Gdzie i jak ich szukać?
Początki działalności społecznej często wiążą się z dużym entuzjazmem, ale też z pytaniem: skąd wziąć środki na realizację pomysłów? Na szczęście istnieją programy grantowe i dotacje, które wspierają zarówno doświadczone fundacje, jak i osoby dopiero zaczynające swoją przygodę w trzecim sektorze. Co ważne, z wielu z nich mogą skorzystać także grupy nieformalne, które jeszcze nie mają zarejestrowanej organizacji.
Czym są dotacje i granty?
Zanim przejdziemy do konkretnych źródeł, warto jasno zdefiniować, czym są dotacje i granty. To bezzwrotne środki finansowe, które organizacja otrzymuje na realizację działań społecznych – od warsztatów dla dzieci, przez wydarzenia kulturalne, aż po inicjatywy ekologiczne. Różnią się od pożyczek tym, że nie trzeba ich zwracać, ale trzeba je rozliczyć zgodnie z celem i warunkami umowy. Istotną cechą dotacji jest to, że jeśli zostaną nam jakieś środki, bo np. uda się kupić coś taniej, to taka niewykorzystana część podlega zwrotowi.
Dotacje mogą pochodzić od samorządów, instytucji rządowych, fundacji korporacyjnych czy prywatnych darczyńców. Dzięki nim nawet niewielka grupa osób może zrealizować coś, co w innym przypadku byłoby poza jej zasięgiem.
Kto może skorzystać?
Wielu początkujących społeczników i aktywistów zastanawia się, czy aby ubiegać się o grant, trzeba od razu zakładać fundację lub stowarzyszenie. Odpowiedź brzmi: nie zawsze. Wiele programów otwarte jest dla różnych form działania społecznego, także tych mniej formalnych.
Z dotacji na działalność społeczną mogą więc korzystać:
- fundacje, stowarzyszenia, koła gospodyń wiejskich – to najczęściej beneficjenci dotacji, mają największe możliwości aplikowania,
- spółki non profit i spółdzielnie socjalne – mogą też prowadzić działalność społeczną i na taką działalność również mogą ubiegać się o dotacje z różnych źródeł,
- grupy nieformalne – np. sąsiedzi, którzy chcą zorganizować festyn osiedlowy, koło młodzieżowe czy grupa rodziców. W takim przypadku często korzysta się z pomocy tzw. patrona, czyli innej organizacji, która formalnie podpisuje umowę.
Gdzie szukać dotacji i grantów?
Pierwsze kroki mogą być trudne, bo świat finansowania społecznego jest rozproszony i różnorodny. Warto jednak znać kilka kluczowych źródeł, które regularnie uruchamiają konkursy i są przyjazne początkującym.
Samorządy (gminy i powiaty)
Dotacje z gmin i powiatów to najprostsza i najbardziej dostępna forma wsparcia, zwłaszcza dla organizacji działających lokalnie. Procedury są stosunkowo proste, a przy małych grantach (do 10 tys. zł) można liczyć na szybkie rozpatrzenie wniosku. To świetne rozwiązanie dla tych, którzy dopiero zaczynają i chcą sprawdzić, jak wygląda realizacja oraz rozliczanie projektu.
W niemal każdej gminie ogłaszane są konkursy ofert oraz tzw. małe granty (do 10 tys. zł). Procedura jest uproszczona, a czas rozpatrzenia krótki.
Przykładowo w 2025 roku Kraków przeznaczył 120 tys. zł na takie wsparcie w ramach rewitalizacji osiedli. To środki, które można przeznaczyć np. na festyny lokalne, warsztaty dla dzieci, zajęcia dla seniorów czy działania integracyjne.
Poza małymi grantami mamy tutaj do dyspozycji cały tryb konkursowy, w którym wartość dotacji może być już większa.
W temacie współpracy z samorządem polecamy nasz kurs online „Jak pozyskać dotację z gminy?”. Wyjaśniamy tam szczegóły i zawiłości korzystania z tego źródła finansowania poczynając od udziału w tworzeniu programu współpracy, poprzez przygotowanie ofert, po niuanse wynikające z podpisanych umów i rozliczenie środków.
Największym atutem grantów samorządowych jest ich bliskość i lokalność – urząd gminy czy starostwo to miejsca, do których łatwo dotrzeć, a tematy konkursów zwykle wynikają z potrzeb mieszkańców. Dla początkujących NGO i grup nieformalnych to często pierwszy krok w zdobywaniu środków publicznych. Warto też pamiętać, że takie granty można otrzymywać nawet kilka razy w roku.
Programy rządowe – NOWE FIO
Fundusz Inicjatyw Obywatelskich to jedno z ważniejszych źródeł finansowania organizacji pozarządowych w Polsce. Duże organizacje mogą ubiegać się o środki m.in. na aktywizację i integrację społeczną w ogólnopolskim konkursie, gdzie można otrzymać środki na projekt o wartości ok. 300 tys. zł.
Część środków trafia do tzw. operatorów, którzy rozdzielają je lokalnie. Dzięki temu grupy nieformalne mogą otrzymać do 10 tys. zł na swoje działania – np. na projekty edukacyjne, kulturalne czy integracyjne.
W kontekście początkujących organizacji najlepiej zacząć właśnie od małych grantów. Listę opratorów lokalnych, które dzielą takimi małym grantami w Małym FIO znajdziesz tutaj.
Programy rządowe – Moc Małych Społeczności
MMS to rządowy program przyjęty uchwałą Rady Ministrów 6 maja 2025 r., zarządzany przez NIW-CRSO, który wzmacnia najmniejsze, lokalne inicjatywy i odporność społeczności w mniejszych miejscowościach. Skupia się m.in. na mikrodotacjach dla grup nieformalnych i małych NGO, dostępnych przez regionalnych operatorów (regranting).
Kto może skorzystać?
- grupy nieformalne z terenów wiejskich i miast do 100 tys. mieszkańców (co najmniej 3 osoby), grupa może działać samodzielnie lub przez „patrona”,
- małe NGO z ww. obszarów; obowiązuje limit średnich przychodów z 3 lat do 200 tys. zł.
Ile i na co?
- mikrodotacje do 10 000 zł., brak wymogu wkładu własnego,
- finansowane są lokalne, praktyczne działania (integracja, edukacja, bezpieczeństwo – np. sprzątanie po powodziach, ćwiczenia ewakuacyjne, bezpieczeństwo cyfrowe, konsultacje społeczne),
- część środków można przeznaczyć na rozwój instytucjonalny (np. szkolenia zespołu; w przypadku grup nieformalnych do 30% – bez zakupu sprzętu).
Dlaczego to świetne dla początkujących?
Przede wszystkim będą to nastepujące czynniki:
- prosta ścieżka i małe budżety — idealne na pierwszy projekt,
- otwarte dla grup nieformalnych (nie musisz mieć jeszcze zarejestrowanej organizacji),
- działania blisko ludzi: realny wpływ na Twoją okolicę — od integracji po podnoszenie bezpieczeństwa.
Pełne omówienie, lista operatorów, przykłady działań i wskazówki krok-po-kroku znajdziesz w naszym artykule.
Warto jeszcze dodać, że w tym programie jest również
Granty od fundacji korporacyjnych i firm
Coraz więcej dużych firm w Polsce prowadzi własne fundacje korporacyjne, które wspierają lokalne społeczności. To bardzo dobre źródło finansowania dla początkujących NGO, a nawet grup nieformalnych, bo formularze aplikacyjne są stosunkowo proste, a tematy projektów zróżnicowane – od ekologii i edukacji po kulturę i integrację mieszkańców.
Warto zwrócić uwagę, że każdy z tych programów ma własny charakter. Jedne skupiają się na działaniach ekologicznych (np. Fundacja Santander), inne na szeroko rozumianym rozwoju lokalnym (np. Fundacja ORLEN czy Fundacja PGE), a jeszcze inne na innowacjach społecznych (ING). Dobrze jest dopasować swój pomysł do misji i celów grantodawcy – zwiększa to szansę na otrzymanie wsparcia.
Poniżej znajdziesz zestawienie wybranych programów grantowych prowadzonych przez fundacje korporacyjne i firmowe. Tabela pokazuje, skąd można pozyskać środki, w jakiej wysokości, na jakie działania, kiedy zwykle ogłaszane są konkursy i gdzie szukać więcej informacji. Dzięki temu łatwiej wybrać program, który najlepiej odpowiada twojemu pomysłowi.
Fundacje korporacyjne i firmowe – programy grantowe 2025
Nazwa programu | Organizator | Kwota dofinansowania | Na co można aplikować? | Kiedy spodziewać się naboru |
Moje miejsce na Ziemi | Fundacja ORLEN | 10 000–25 000 zł (pula ok. 3 mln) | Projekty lokalne: kultura, edukacja, sport, ekologia, infrastruktura społeczna | Co roku od stycznia; nabór cykliczny od wielu lat |
Program Grantowy ING | ING Bank Śląski | do 1 mln zł (łączna pula) | Innowacje społeczne i technologiczne wspierające zdrowie fizyczne i psychiczne | Marzec–kwiecień; nabór cykliczny od wielu lat |
WzMOCnij swoje otoczenie | Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) | do ok. 24 000 zł | Projekty: środowisko, bezpieczeństwo, efektywność energetyczna, aktywizacja społeczna | Co roku wiosną (marzec–kwiecień); regularne edycje |
Zielona Społeczność | Fundacja Enea + SMAK | 15 000–20 000 zł | Ogrody społeczne, park kieszonkowy, edukacja ekologiczna, zielona infrastruktura | Wiosna–lato (np. nabór do czerwca); w 2025 r. nabór pilotażowy, planowana kontynuacja |
Budujemy mosty | Fundacja ANWIL | do 8 000 zł | Projekty społeczne: integracja, obywatelskość, bezpieczeństwo lokalne | Program nowy w 2025 r., planowana kontynuacja |
Dotacje poza konkursowe | Fundacja PZU | zależnie od projektu; wymagany wkład własny min. 10% | Kultura, edukacja, kompetencje przyszłości, kapitał społeczny | Nabór ciągły – wniosek min. 40 dni przed projektem; nabór cykliczny |
Jak korzystać z tych programów?
Jeśli dopiero zaczynasz, wybierz program, który odpowiada tematyce twojego projektu i nie wymaga dużego doświadczenia – np. „Moje miejsce na Ziemi” (szerokie spektrum inicjatyw lokalnych). Jeśli natomiast masz pomysł bardziej nowatorski, warto spojrzeć na Program Grantowy ING, który stawia na innowacje i projekty wykorzystujące technologię.
Fundacje prywatne i społeczne
Poza dużymi firmami, granty oferują także niezależne fundacje, które często wspierają określone tematy społeczne, obywatelskie lub edukacyjne. Działają one bardziej elastycznie niż instytucje publiczne, a ich konkursy bywają mniej sformalizowane.
Kilka przykładowych programów zamieszczamy w poniższej tabeli:
Fundacja / Program | Zakres wsparcia | Dla kogo i na co | Status / Kiedy śledzić |
Fundacja im. Stefana Batorego – Programy dotacyjne | Demokracja, prawa człowieka, równość, watchdogi; kwoty zależne od konkursu | Projekty obywatelskie/strażnicze, równe prawa, wsparcie demokracji | Nabory ogłaszane w ramach m.in. Programu Równych Praw i Stronger Roots (aktualne komunikaty na stronie) |
Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy (operator: Batorego + partnerzy) | Wzmacnianie społeczeństwa obywatelskiego; kwoty zależne od edycji | Projekty: aktywność obywatelska, prawa człowieka, inkluzja | Ostatnia edycja domknięta; kolejne tury zależne od nowej perspektywy Funduszy EOG – warto śledzić stronę |
Fundacja Edukacja dla Demokracji – Granty (m.in. operowanie AO–FR) więcej info | Edukacja obywatelska/globalna, rozwój NGO; kwoty zależne od programu | Projekty edukacyjne, wsparcie NGO, działania lokalne; często także nabory interwencyjne | Kilka naborów rocznie w zależności od uruchamianych programów |
Kulczyk Foundation – „Żółty Talerz” (konkurs grantowy) | Wsparcie placówek żywieniowych dla dzieci (sieć „Żółty Talerz”); pula w edycji 2025: 25 000 zł (małe granty) | Dla placówek w programie „Żółty Talerz” – drobne remonty/modernizacje | Ogłaszane wiosną/lato; edycja 2025 |
Krótkie podsumowanie:
- Fundacje prywatne często stawiają na wartości i idee – np. demokrację, równość czy edukację obywatelską – a nie na infrastrukturę czy wydarzenia lokalne.
- To dobre źródło finansowania dla organizacji, które chcą działać bardziej tematycznie i strategicznie, a nie tylko realizować pojedyncze inicjatywy.
- Fundacja Batorego i Aktywni Obywatele to wybór dla NGO, które chcą angażować się w demokrację, prawa człowieka i rzecznictwo.
- Kulczyk Foundation i Fundacja Edukacja dla Demokracji są otwarte na projekty edukacyjne i wyrównujące szanse – często także w mniejszych społecznościach.
Crowdfunding i zbiórki online
To alternatywa dla formalnych dotacji. Platformy takie jak zrzutka.pl czy Siepomaga pozwalają zebrać środki od społeczności i dodatkowo zaangażować odbiorców.
Crowdfunding sprawdza się szczególnie przy projektach emocjonalnych i namacalnych, np. remont świetlicy, organizacja wydarzenia, wsparcie dla konkretnej grupy osób. To także sposób na pokazanie grantodawcom, że wokół inicjatywy gromadzi się społeczność gotowa ją wspierać. Dla początkujących to dobra lekcja promocji i komunikacji – umiejętności niezbędnych także w projektach dotacyjnych.
Jak przygotować się do aplikowania?
Sam pomysł na projekt to dopiero początek – aby zdobyć grant, trzeba przekonać do niego komisję oceniającą. Dobrze napisany wniosek zwiększa szanse nawet kilkukrotnie. Na co zwrócić uwagę? Przede wszystkim:
- opisz realny problem – unikaj ogólników, zamiast pisać „dzieci się nudzą”, pokaż dane: np. brak placu zabaw czy oferty kulturalnej,
- zaproponuj proste rozwiązanie – lepiej zorganizować kilka warsztatów niż planować wielką imprezę bez doświadczenia,
- przygotuj realny budżet – rozpisz każdy koszt i pokaż, dlaczego jest potrzebny,
- pokaż odbiorców – grantodawcy chcą wiedzieć, kto konkretnie skorzysta z działań.
Najczęstsze błędy początkujących
Nie każda próba kończy się sukcesem, ale wiele porażek wynika z powtarzających się błędów. Świadomość tych pułapek pozwala ich uniknąć. Zwróć uwagę na:
- kopiowanie gotowych wniosków z Internetu – komisje łatwo to zauważają,
- zbyt ogólny opis – brak szczegółów sprawia, że pomysł wydaje się niewiarygodny,
- brak kontaktu z grantodawcą – często wystarczy zadzwonić i wyjaśnić wątpliwości,
- niespójny budżet – np. zakup sprzętu, który nie ma związku z opisanymi działaniami.
Co zrobić, gdy nie uda się pozyskać dotacji?
Brak grantu nie oznacza końca marzeń. Wiele wartościowych działań powstaje bez formalnego wsparcia finansowego, dzięki zaangażowaniu społeczności.
Można poszukać lokalnych sponsorów – np. sklepów czy przedsiębiorców, którzy chcą wspierać mieszkańców. Dobrym rozwiązaniem są składki członków w stowarzyszeniu, które pozwalają na drobne, ale ważne działania. Warto także korzystać z platform crowdfundingowych, które poza finansami pomogą budować społeczność wokół projektu.
FAQ – dotacje i granty
Czy grupa znajomych może dostać grant?
Tak, wiele programów (np. NOWEFIO, MMS) pozwala aplikować grupom nieformalnym – często przez patrona.
Jakie są najłatwiejsze programy dotacyjne na start?
Zdecydowanie małe granty gminne oraz konkursy fundacji korporacyjnych, np. ORLEN czy Santander.
Czy trzeba mieć wkład własny?
Nie zawsze – np. w programie Santander nie jest on wymagany.
Ile trwa rozpatrywanie wniosku?
W małych grantach nawet 21 dni, w większych programach zwykle 2–3 miesiące.
Czy grant trzeba zwracać, jeśli projekt nie wyjdzie?
Nie, o ile wydatki były zgodne z celem umowy. Ważne jest uczciwe udokumentowanie działań i rezultatów.
Czy trzeba mieć doświadczenie w realizacji projektów, by pozyskać dotacje?
Nie, wiele programów jest właśnie dla początkujących. Grantodawcy często biorą pod uwagę potencjał pomysłu i zaangażowanie zespołu, a nie doświadczenie. Warto jednak dobrze opisać motywację i pokazać, że projekt jest realistyczny.
Dotacje i granty dla początkujących – podsumowanie
Dotacje i granty to nie tylko pieniądze – to także okazja do nauki planowania, współpracy i rozliczania projektów. Dla początkujących najlepszym wyborem są małe granty samorządowe, NOWEFIO, MMS oraz programy fundacji korporacyjnych. Nawet niewielkie kwoty mogą być impulsem, który zmieni lokalną społeczność i doda skrzydeł działaczom.
To tyle nt. dotacji i grantów dla początkujących organizacji. Zachęcam do podzielenia się Twoim doświadczeniem w komentarzu poniżej.
