Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej. Czym są, kiedy i jak mogą Ci pomóc?
Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej, popularnie nazywane OWES-ami, pełnią kluczową rolę w rozwoju sektora ekonomii społecznej. Są to instytucje, których głównym celem jest kompleksowe wspieranie przedsiębiorstw społecznych oraz inicjatyw podejmowanych przez różnego rodzaju organizacje i osoby chcące działać społecznie. Ich funkcjonowanie reguluje ustawa o ekonomii społecznej z dnia 5 sierpnia 2022 roku oraz standardy działania OWES opracowane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W tym wpisie przyglądamy się szczegółom.
Czym jest Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej?
Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej to organizacja (ewentualnie konsorcjum kilku organizacji), które specjalizują się we wsparciu osób i podmiotów, które chcą działać w ramach ekonomii społecznej. Szczególnie dużą wagę przywiązują one ostatnio do tworzenia miejsc pracy w ramach przedsiębiorstw społecznych.
Źródłem finansowania ich działań są najczęściej środki unijne – organizacje te ubiegają się o środki na swoje działania w ramach regionalnych programów operacyjnych. Obowiązujące aktualnie wytyczne stanowią, że 60% ich budżetu ma być przeznaczona właśnie na bezpośrednie wsparcie finansowe (stawka na stworzenie i utrzymanie miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych oraz tzw. premię reintegracyjną).
Warto wspomnieć, że aby być Ośrodkiem Wsparcia Ekonomii Społecznej należy przejść przez proces akredytacji prowadzony przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W procesie przyznawania statusu OWES kluczowa jest weryfikacja sposobu działania OWES i jego zgodności z odpowiednimi standardami. Wyznaczają one jednolity kierunek świadczenia usług wsparcia przez wszystkie akredytowane podmioty.
Co dokładnie robią OWES-y?
OWES-y oferują szeroki wachlarz usług skierowanych do przedsiębiorstw społecznych, stowarzyszeń, fundacji oraz osób indywidualnych zainteresowanych działalnością w obszarze ekonomii społecznej. Chodzi tutaj o osoby, które chcą założyć np. fundację, spółdzielnię socjalną, czy spółkę z o.o. non profit.
Działania OWES można podzielić na kilka głównych obszarów:
1. Doradztwo i wsparcie eksperckie
OWES-y świadczą specjalistyczne usługi doradcze z zakresu zakładania i prowadzenia działalności społecznej. Doradztwo obejmuje m.in. wsparcie:
- prawne,
- finansowe,
- księgowe,
- marketingowe.
Eksperci OWES pomagają w tworzeniu biznesplanów, pozyskiwaniu środków finansowych oraz budowaniu strategii rozwoju.
2. Szkolenia i warsztaty
OWES-y prowadzą również różnego rodzaju szkolenia i warsztaty skierowane zarówno do początkujących w ekonomii społecznej, jak i do osób bardziej doświadczonych. Tematyka szkoleń obejmuje m.in.:
- zarządzanie zespołem,
- księgowość,
- marketing społeczny,
- podstawy prawne podmiotów ekonomii społecznej,
- efektywne pozyskiwanie funduszy.
3. Animacja lokalnej społeczności
Ważnym aspektem działania OWES-ów jest animowanie lokalnej społeczności do podejmowania inicjatyw społecznych.
OWES-y organizują spotkania, konferencje oraz wydarzenia integrujące lokalne środowiska, zachęcając mieszkańców do aktywności społecznej oraz współpracy.
4. Wsparcie finansowe
OWES-y zwykle dysponują środkami finansowymi na wsparcie przedsiębiorstw społecznych, a dokładniej na wsparcie tworzenia miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem w przedsiębiorstwach społecznych.
Kilka istotnych zasad związanych z tym dotacjami:
- dotację może otrzymać podmiot posiadający status przedsiębiorstwa społecznego (PS) lub planujący go uzyskać w ciągu 6 miesięcy od utworzenia miejsca pracy,
- warunkiem otrzymania tego wsparcia jest zatrudnienie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (np. bezrobotnych, z niepełnosprawnościami, uchodźców, absolwentów centrum integracji społecznej) na umowa o pracę (co najmniej na ½ etatu; możliwe jest też zatrudnienie na ¼ etatu dla niektórych osób z niepełnosprawnościami),
- osoba dotacyjna nie może być wcześniej zatrudniona w tym samym podmiocie w ciągu 12 miesięcy (osoba taka nie mogła też podpisać umowy zlecenia, czy o dzieło z podmiotem korzystającym z dotacji),
- dotacja na utworzenie miejsca pracy przeznaczona jest m.in. na sprzęt, adaptację lokalu, czy też materiały – wynosi ona co najmniej 31 229 zł. (jest to tzw. stawka jednostkowa na utworzenie miejsca pracy),
- dotację na utrzymanie miejsca pracy przeznaczona może być na wynagrodzenia przez 12 miesięcy, czy inne koszty bieżące (np. księgowość, czynsz) – wysokość tego wsparcia to 32 400 zł. (jest to tzw. stawka na utrzymanie miejsca pracy; podana kwota dotyczy pełnego etatu),
- obowiązkiem podmiotu korzystającego z tych dotacji jest utrzymanie miejsca pracy przez 18 miesięcy.
5. Tworzenie sieci współpracy
OWES-y odgrywają kluczową rolę w budowaniu sieci kontaktów i współpracy pomiędzy organizacjami społecznymi, instytucjami publicznymi oraz sektorem biznesu.
Przykładowo jednym z obszarów zainteresowania jest animowanie współpracy samorządu z podmiotami ekonomii społecznej.
Warto też zwrócić uwagę, że jeden ze standardów działania OWES mówi, że powinien on zaplanować podjęcie współpracy z:
- urzędami marszałkowskimi,
- wojewódzkimi i powiatowymi urzędami pracy (WUP i PUP),
- regionalnymi ośrodkami polityki społecznej (ROPS),
- jednostkami samorządu terytorialnego (JST),
- lokalnymi grupami działania (LGD),
- ośrodkami doradztwa rolniczego (ODR),
- powiatowymi centrami pomocy rodzinie (PCPR),
- centrami usług społecznych (CUS),
- ośrodkami pomocy społecznej (OPS),
- centrami i klubami integracji społecznej (CIS i KIS),
- warsztatami terapii zajęciowej (WTZ),
- zakładami aktywności zawodowej (ZAZ),
- innymi OWES oraz instytucjami świadczącymi usługi finansowania zwrotnego
- oraz instytucjami badawczymi, m.in. z Polskim Funduszem Rozwoju (PFR), Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).
Kto może skorzystać z pomocy OWES-ów?
Oferta OWES-ów skierowana jest przede wszystkim do:
- osób planujących założyć przedsiębiorstwo społeczne w różnych formach prawnych,
- istniejących przedsiębiorstw społecznych, które chcą się rozwijać,
- organizacji pozarządowych szukających wsparcia w profesjonalizacji działań,
- grup nieformalnych zainteresowanych inicjatywami społecznymi,
- przedstawicieli samorządów chcących realizować projekty społeczne w lokalnej społeczności.
Jak skorzystać z pomocy OWES-u?
Pierwszym krokiem jest znalezienie najbliższego Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej, który obejmuje swym zasięgiem dany region. Każde z województw podzielone jest na co najmniej dwa subregiony. W każdym z takich subregionów działa jeden Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej. Listę OWESów możesz znaleźć tutaj.
Warto odwiedzić stronę internetową konkretnego OWES-u, aby zapoznać się ze szczegółową ofertą, następnie umówić się na spotkanie z doradcą. Podczas spotkania pomoże on określić potrzeby, przedstawi dostępne formy wsparcia oraz pomoże w formalnościach związanych z uzyskaniem pomocy.
Korzyści ze współpracy z OWES-ami
Współpraca z OWES-em może przynieść wiele korzyści, takich jak:
- zdobycie niezbędnej wiedzy i umiejętności do prowadzenia działalności społecznej,
- dostęp do profesjonalnych konsultacji prawnych i finansowych,
- możliwość pozyskania finansowania na działalność,
- rozwój kompetencji kadry zarządzającej i pracowników,
- dostęp do sieci kontaktów, co ułatwia współpracę z innymi podmiotami.
Czy i kiedy warto skorzystać z pomocy OWES?
To wszystko brzmi oczywiście zachęcająco, przy czym warto też być świadomym, że OWES nie rozwiąże wszystkich Twoich problemów. Przykładowo:
- OWESy zajmują się doradztwem, a nie wykonywaniem usług w imieniu klienta (np. OWES może doradzić, ale nie założy za Ciebie fundacji, czy też nie opracuje za Ciebie biznes planu),
- realna dostępność wsparcia bywa różna – OWESy to wyspecjalizowane instytucje, przy czym zdarza się, że koncentrują się bardziej na tworzeniu miejsc pracy, niż na tworzeniu nowych organizacji – jeśli np. chcesz założyć nową organizację, ale jeszcze nie wiesz, czy będzie ona ubiegać się o status przedsiębiorstwa społecznego, to może się okazać, że OWES nie będzie miał wolnych mocy przerobowych,
- czasami jakość wsparcia też bywa różnie – chociaż sami czasami współpracujemy z OWESami, to zdarza nam się też poprawiać błędy po innych doradcach (np. w ciągu ostatnich kilku miesięcy dwukrotnie trafiły do nas osoby, które tworzyły statut fundacji ze wsparciem OWES – statuty okazały się na tyle niedopracowane, że konieczne były zmiany),
- działania OWES – jak już wspominałem – finansowane są ze środków unijnych; tym samym wsparcie to obarczone jest dosyć dużą ilością formalności – jeśli chcemy np. skorzystać z krótkiego doradztwa, to czas poświęcony na te formalności może być nieadekwatny do tego, co otrzymujemy.
Kiedy więc warto zgłosić się do OWES?
Na pewno wtedy, gdy chcemy tworzyć miejsca pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w przedsiębiorstwach społecznych. OWES jest wtedy bardzo dobrym adresem.
Jeśli chcesz założyć np. fundacje, spółkę z o.o. non profit, czy spółdzielnię socjalną również warto udać się do OWES i sprawdzić, jaką ma ofertę oraz na ile jest ona dostępna.
Z drugiej strony, jeśli oczekujesz usługi „zrobienia czegoś za Ciebie” (np. przygotowania biznes planu, czy założenia podmiotu ekonomii społecznej), to OWES nie będzie dobrym adresem.
Co zrobić, jeśli nie jesteś zadowolony ze współpracy z OWES?
Są tutaj dwie kluczowe możliwości.
Po pierwsze, jest to oficjalna skarga do OWES.
Jeśli praca lub działanie personelu OWES jest Twoim zdaniem poniżej oczekiwanych standardów jakościowych, to możesz złożyć oficjalną skargę do kierownika OWES. Ośrodki te zwykle informują o sposobie złożenia takiej skargi (np. gdzie dokładnie wysłać maila).
Po drugie, jest to oficjalna skarga do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
MRPiPS to instytucja, która przyznaje status OWES i sprawuje nadzór nad takimi podmiotami. Jak złożyć taką skargę? Wystarczy napisać maila na ekonomiaspoleczna@mrpips.gov.pl.
Podsumowując, Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej stanowią kluczowy element wsparcia dla sektora ekonomii społecznej, oferując kompleksowe usługi, które pozwalają na skuteczny rozwój przedsiębiorstw społecznych i innych inicjatyw społecznych. Często koncertują się one zwłaszcza na tworzeniu miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w przedsiębiorstwach społecznych. Mają wsparcie również dla osób początkujących, ale warto zweryfikować na ile jest ono dostępne na danym terenie.
Jeśli oferta OWES jest dla Ciebie niewystarczająca, to oczywiście zachęcamy do kontaktu 😊
